Wszystko co musisz wiedzieć o ogrodach zen
Cechy ogrodu zen
Filozofia ogrodów zen to coś więcej niż dobór odpowiednich roślin i wytyczenie ścieżek. Oryginalny ogród zen służył niegdyś do medytacji - w niektórych świątyniach tak jest do dziś. Japoński styl ogrodu, oparty na skrajnym minimalizmie miał nie rozpraszać nadmiarem roślin, kolorów i form. Ascetyczny wygląd miał wprowadzać medytacyjny nastrój i pomagać w skupieniu. Pierwsze tego typu ogrody powstawały przy świątyniach buddyjskich i nikt – poza mnichami codziennie grabiącymi żwir – nie miał prawa do nich wchodzić.
Główne cechy minimalistycznego ogrodu zen to:
- duzo wolnej przestrzeni - większość ogrodu japońskiego stanowi piasek i żwir, a rośliny są raczej akcentem; pomiędzy drzewkami czy roślinnymi aranżacjami jest dużo wolnego miejsca i ścieżek,
- małe "wysepki" z roślin umiejscowione pośrodku kamiennych ścieżek,
- brak wody - w oryginalnym ogrodzie zen nie ma wody w postaci strumyków, fontann czy oczek wodnych - zastąpiły je zagrabione w kształt fal żwir i piach,
- duża ilość mchu- to jedna z najbardziej charakterystycznych roślin w aranżacji zen.
Symbolika w japońskich ogrodach
Symbolika ogrodów japońskich jest przebogata i nic nie jest w nich przypadkowe.
- Woda - wprowadza ruch i życie do ogrodu, dlatego jest bardzo ważnym elementem; spokojny strumień odpowiada kobiecej naturze, a szybki strumień lub kaskada wodospadu symbolizują mężczyznę; w ogrodach zen nie ma prawdziwej wody - zastępuje ją zagrabiony w kształt fal piasek,
- Kamienie - oznaczają trwałość i niezmienność rzeczy. Kamienie w ogrodzie japońskim nie powinny być układane zbyt starannie lub w jakiś zaplanowany sposób, ponieważ przeczyłoby to naturalnym formom ich ułożenia w przyrodzie.
Japoński ogród zen - komu się spodoba?
Japońskie ogrody zen, nazywane są ogrodami suchego krajobrazu, czyli karesansui. Ich idea jest ściśle związana z filozofią zen. Komu szczególnie spodoba się ascetyczny ogród suchego krajobrazu? Taką aranżację polubią osoby, którym bliska jest harmonia ogrodu, a otoczenie domu chcą potraktować jako miejsce medytacji i przestrzeń do wyciszenia. Estetyka ogrodu japońskiego przemówi również do wszystkich, którym bliskie jest minimalistyczne podejście do życia, umiar i unikanie nadmiaru bodźców.
Oryginalnie wyposażenie w ogrodzie zen jest bardzo ascetyczne, ale we własnym ogrodzie można ustawić ławkę, stolik z krzesłami czy więcej donic z roślinami. Projekt ogrodu przy domu (nawet inspirowanego japońskim zen) musi łączyć w sobie estetykę i funkcjonalność - w innym razie będzie tylko do podziwiania, a nie do użytkowania. Elementy ogrodu zen, które są najmniej funkcjonalne, to z pewnością zagrabione w konkretne wzory ścieżki - ten efekt trudno będzie utrzymać.
Projektowanie ogrodu japońskiego - jak założyć ogród w duchu zen?
Wbrew pozorom, założenie ogrodu japońskiego nie jest takie trudne! Zasady tworzenia ogrodu zen są łatwe: przede wszystkim powinien być przestrzenny i pozbawiony nadmiaru roślinności. Kompozycje japońskiego ogrodu składają się wyłącznie z zielonych roślin, dlatego wszelkie kolorowe kwiaty raczej trzeba z niego usunąć. Oczywiście, nie musisz wiernie odwzorowywać tradycyjnych ogrodów, a jedynie zrobić adaptację ogrodu zen, inspirowaną tą estetyką.
Zacznij od wytyczenia ścieżek i przestrzeni, które będą wysypane żwirem. W ich obrębie wyznacz małe "wysepki", w których posadzisz rośliny, takie jak niewysokie iglaki, rozchodniki i inne rośliny skalne czy mchy. Dobrym pomysłem, będzie podkreślenie wytyczonych ścieżek minimalistyczną oprawą Uni od SternLight.
Utrzymanie ogrodu w stylu zen jest łatwe i opiera się głównie na... porządkowaniu. Rośliny w takich ogrodach są mało wymagające, dlatego raz posadzone raczej nie będą wymagały od ciebie uwagi. Najwięcej problemów sprawia zwykle usuwanie chwastów wychodzących spod piasku i zagrabianie żwiru, który roznosi się po ogrodzie.
Ogrody zen w Polsce wciąż są jeszcze mało popularne. Nie ma w tym nic dziwnego - nie do końca pasują do naszych tradycyjnych domów, a i podejście do projektowania ogrodów jest w Europie nieco inne. W Polsce wciąż głównie sadzi się wielobarwne kwiaty, drzewka i krzewy, a ascetyczny minimalizm niekoniecznie wpisuje się w ogrodniczą tradycję. Jeśli podoba ci się estetyka zen, nic nie stoi na przeszkodzie, aby wprowadzić do swojego ogrodu charakterystyczne elementy ogrodów japońskich i stworzyć przestrzeń spokoju i oazę wyciszenia.